Jak rozpoznać oznaki dezinformacji? Obrona przed manipulacją według badań – Sander van der Linden.
Polecam zapoznać się z książką wydaną po polsku „Fake News” (2023), oryginalny tytuł „Foolproof: Why Misinformation Infects Our Minds and How to Build Immunity”.
Sander van der Linden, doktor nauk humanistycznych, jest profesorem psychologii społecznej w społeczeństwie oraz dyrektorem Cambridge Social Decision-Making Lab w Wydziale Psychologii na Uniwersytecie Cambridge. Jego badania koncentrują się na sposobach przetwarzania przez ludzi (błędnych) informacji, na mechanizmach ich rozprzestrzeniania się w sieciach online oraz na najskuteczniejszych metodach uodporniania ludzi na fałszywe informacje.
Autor prezentuje w niej, dosyć prosty model: DEPICT
D = dyskredytacja
Dyskredytacja to technika odwracająca uwagę od oskarżeń poprzez stworzenie (wyprodukowanie) ataku na ich źródło.
Przykład: Donald Trump w serwisie Twitter/x 17.02.2017
„Media podające FAKE NEWS (upadłe NYtimes, NBCNews, ABC, CBS, CNN) nie są moimi wrogami, są wrogami narodu amerykańskiego”.
E = emocje
Wykorzystanie emocji do wywoływania żywszych reakcji. Mowa tu m.in. o strachu, złości, moralnym oburzeniu. Także silnie emocjonalne i zabarwione słowa: „nienawiść”, „karać”, „zło”.
P = polaryzacja
Należy podzielić ludzi. Polaryzacja polega na oddaleniu ludzi od postaw centrowych przez zwiększenie dystansu między frakcjami. Stosuje się m.in. taktyki fałszywego wzmocnienia (przez technologiczne narzędzia jak boty oraz płatne kampanie dezinformacyjne).
I = impersonation (podszywanie się pod inne osoby)
Podszywanie się pod fałszywego eksperta. Może to być stworzenie podobnego konta lub podszywanie się pod inną osobę, organizację lub serwis informacyjny, bez stosowania się do norm prawa czy ogólnie istniejących norm etycznych. Można stosować również zasadę autorytety i podszywać się pod artykuł „naukowy” czy inne źródła zaufania.
Przykład – w maju 2024 roku, sprawcy podszyli się pod konto prawdziwego dziennikarza PAP (Polska Agencja Prasowa) i opublikowali post o fałszywej decyzji nt. mobilizacji do wojska dla polskich obywateli od 1 lipca br. (komentarz Łukasza Zająca).
C = Conspiracy – teoria spiskowa, spisek
T = trolling – trollowanie
Termin wywodzi się od wędkowania za pomocą żyłki ciągniętej z przynętą za łodzią (łowienia pstrąga czy łososia). Sieciowy trolling też jest zawiązany z podsuwaniem przynęty – na przykład – publikowaniem emocjonalnie naładowanych materiałów w celu zmanipulowania opinii publicznej lub sprowokowania reakcji użytkownika. Stąd popularna w sieci rada „Nie karm trolla”.
Fragmenty i cytowania pochodzą z książki „Fake News”, 2023, ss.147-156, Wydawnictwo Rebis.
DEPICT model (autor: Sander van der Linden)
Fot. Wikimedia Commons
Zobacz także:
Jak media dzielą społeczeństwo, nakręcają nas i podsycają nienawiść – Matt Taibbi
Dezinformacja: metoda Firehose of Falsehood
Elements of Disinformation and Defense Against Manipulation
According to research by: Sander van der Linden
I recommend familiarizing yourself with the book titled „Foolproof: Why Misinformation Infects Our Minds and How to Build Immunity”.
Sander van der Linden, Ph.D., is a Professor of Social Psychology in Society and Director of the Cambridge Social Decision-Making Lab in the Department of Psychology at the University of Cambridge. His research focuses on how people process (mis)information, how it spreads in online networks, and the most effective methods to inoculate people against false information.
The author presents a rather simple model: DEPICT
D = Discredit
Discrediting is a technique that diverts attention from accusations by creating (manufacturing) an attack on their source.
Example: Donald Trump on Twitter/X, 17.02.2017
„The FAKE NEWS media (failing @nytimes, @NBCNews, @ABC, @CBS, @CNN) is not my enemy, it is the enemy of the American People!”
E = Emotions
Using emotions to evoke stronger reactions. This includes fear, anger, moral outrage, and also emotionally charged and colored words like „hate”, „punish”, „evil”.
P = Polarization
The division among people is necessary. Polarization involves distancing people from centrist stances by increasing the distance between factions. Tactics include false amplification (through technological tools like bots and paid disinformation campaigns).
I = Impersonation (pretending to be other people)
Pretending to be a false expert. This could be creating a similar account or impersonating another person, organization, or news service, without adhering to legal norms or generally existing ethical standards. The principle of authority can also be applied by impersonating a „scientific” article or other trusted sources.
In May 2024, perpetrators impersonated the account of a real journalist from PAP (Polish Press Agency) and posted about a fake decision regarding the mobilization of Polish citizens from July 1 of that year. (The example given by Lukasz Zajac).
C = Conspiracy – conspiracy theory, plot
T = Trolling
The term originates from fishing using a line dragged with bait behind a boat (trout or salmon fishing). Online trolling is also associated with laying bait – for example – by posting emotionally charged materials to manipulate public opinion or provoke a user’s reaction. Hence the popular online advice „Don’t feed the troll”.
Excerpts and quotations are from the book „Fake News”, 2023, pp.147-156, Rebis Publishing.
DEPICT model (author: Sander van der Linden)
