• Przemówienie może zmienić bieg historii!
• Sztuka pisania przemówień, to sztuka obserwacji.
• Zanim pojawią się słowa, obserwuj otoczenie i dobrze się przygotuj.

– PAMIĘTAJ. Piszesz dla ludzi!

Każdy z nas całym sobą odbiera wystąpienia i przemówienia publiczne. To oznacza, że zanim przekonasz świat do twojej wizji, sprawdź jak aktualnie wygląda świat wokół ciebie…

Pamiętaj, że mówisz do drugiej osoby. Słuchacz jest zawsze w pewnym kontekście. To zazwyczaj czas, miejsce, okoliczność. Obserwując te warunki, na pewno lepiej napiszesz, to co masz powiedzieć, lub przeczytać.

Gdy piszę przemówienie dla siebie, muszę zajrzeć w lustro. Nawet przenośnie, aby przypomnieć sobie kim jest, co chcę przedstawić i komu. Gdy piszę dla drugiej osoby, najlepiej jest – jak znam jej oczekiwania, styl bycia i mówienia. W obu przypadkach, znajomość osoby to podstawa.

Dlaczego piszę ten poradnik?

Zdarza się, że piszę przemówienia dla ważnych osób. Częściej też redaguję napisane przemówienia.

Co tego wynika? Jak można je pisać lepiej? Gdzie nauczyć się pisać przemówienie?

W 15 punktach podkreślę kluczowe aspekty pisania przemówienia

1. Jaki jest cel przemówienia? Bardzo ważna sprawa. Gdy zapominamy o tym, za dużo podkreślamy detale, siebie lub nieważne sprawy. Dowiedz się, czy jest to laudacja, czy przemowa edukacyjna (wykład, prelekcja), czy wspomnienie, albo jubileusz… Jak znasz już cel, zacznij budować empatyczne podejście, czyli umiejętność wczucia się w emocje i potrzeby twoich słuchaczy.

2. Słuchacze. Są także obserwatorami. Możesz utrzymać ich uwagę nie tylko treścią, intonacją czy wysokością głosu. Sporo zależy od twoich pierwszych 2-3 minut. Czy potrafisz przyciągnąć ich uwagę? Jak? Sposobem wejścia. Ubiorem. Kontaktem wzrokowym.

3. Jak poznać słuchaczy? Zapytaj, kto będzie na wydarzeniu. Sprawdzić listę zaproszonych.

Jaka jest dystrybucja szacunku, czyli kolejność w przedstawianiu i kierowaniu uwagi. Tzw. precedencja, protokolarny porządek pierwszeństw jest szczególnie istotny wśród gości pełniących funkcje rządowe, publiczne i kościelne.

Nie wystarczy jednak wiedzieć, kto tylko będzie. Warto orientować się, kim są te osoby, czym aktualnie żyją, co lubią, a czego unikają. Jakie mają podejście do wspólnych spraw dla was. To unikatowa wiedza i doświadczenie. Dobrze się orientować w rozpoznawaniu osób i jeszcze lepiej, osobistej znajomości tzw. VIP-ów (osób ważnych i decyzyjnych).

4. Temat przemówienia.

Unikaj szczegółowości i branżowego slangu. Chyba, że mówisz to jednorodnej grupy z podobną wiedzą. Inaczej spowodujesz zakłopotanie lub nudę słuchacza. Złap także odpowiedni dystans – to czym tym żyjesz (projekt, praca, osiągnięcie), nie musi wzbudzać aż tak wielkiego zachwytu u drugiej osoby. Spróbuj wyważyć między absolutnym – to muszę powiedzieć – a dziesiątkami drobnostek nie potrzebnych w tym miejscu (może zostaw to do kuluarowych rozmów lub spotkań z dziennikarzami).

5. Pokaż to! Możesz mieć pomoce, jak prezentację, przedmioty, wydruki. Także muzykę w tle… Nastrój miejsca. Zapach. Światło. – To wszystko ma znaczenie!

Pokaż to, przede wszystkim także osobistą prezencją – przez wygląd, ogładę, dobre maniery (savoir-vivre). Pamiętaj, nawet najlepiej napisane przemówienie bez umiejętności publicznego prezentowania, jest mało warte.

6. Wymyśl przyczepne porównania, zdania, bon moty.

Z jakim zdaniem wyjdą po przemówieniu twoi słuchacze? Co zapamiętają? Albo też czego nie lubią – np. utarte powtórzenia, watowane zdania – czyli wypełniacze, które nie wnoszą nic nowego do tekstu i przemowy.

7. Pisz i powiedz to z zegarkiem. Pamiętaj, że czas i przestrzeń, są ograniczone. Zazwyczaj lepiej mówić krótko. Chyba, że masz bardzo dobrze przygotowany temat lub jesteś zaproszony na przemowę w najważniejszych wydarzeniach – noblowska mowa… Jeżeli już napisałeś przemówienie, sprawdź ile zajmuje czasu. 5, 10, a może 35 minut? Powinieneś to wiedzieć. Nie stawiaj słuchaczy przed niekomfortową sytuacją przedłużającej się przemowy. Najgorszy jest scenariusz, gdy przemawia kilka osób po sobie i każda z nich przekracza swój limit czasu. Co jeszcze? Miej plan B. Co zrobisz, jak organizator skróci awaryjnie twój czas wystąpienia?

8. Odwrócona piramida informacji. To stara i dobra technika pisania stosowana przez dziennikarzy. Pisząc, zaczynaj od najważniejszych faktów, dopiero potem napisz dodatkowe informacje. Te ostatnie można zawsze skrócić. Oczywiście, struktura przemowy może być zbudowana na dziesiątki sposobów. Ale uwzględniając potrzebę krótszej przemowy, nie strać z pola widzenia najważniejszych wątków i tez.

9. Napisane przemówienie wydrukuj i redaguj, aż poczujesz, że jest dobre. Także czytaj je na głos i zobacz, jak brzmi… W zależności od potrzeb mówcy, podkreśl też najważniejsze fragmenty. Zostaw miejsce między akapitami na notatki. Pozwól na ingerencję długopisu, pióra czy ołówka. Jeżeli potrzebujesz, nagraj się na dyktafon lub kamerę w telefonie.

10. Przeczytaj lub wyślij przemówienie osobie, która żyje poza twoim środowiskiem pracy. To pierwszy test (test cioci, babci, wujka) czy piszesz w sposób czytelny i zrozumiały. Nie bój się krytyki. Słuchaj uwag. Nie zawsze je wprowadzaj, ale bądź świadom różnych punktów widzenia.

11. Jeżeli piszesz dla kogoś przemówienie, poświęć co najmniej kilka godzin na obserwację i notatki. Zobacz jak przemawia, formułuje myśli, jakie określenia lubi, jakie nie… Towarzysz mu w kuluarach, słuchaj co mówi w mediach, jak się zachowuje prywatnie. Szukaj w tym charakteru i całokształtu tej osoby. Z tego może wynikać wiele uwag, nie tylko na poziomie pisania tekstu, ale spójności całej osoby: funkcja, prezencja, maniery i wpływ na innych.

12. Przygotuj się na wiele wstępnych wersji przemówienia. Nadpisuj je, ale zostaw różne wersje. Archiwum przemówień dla konkretnej osoby jest bankiem wiedzy i pomysłów. Noś także notes, zapisuj w telefonie – te zwroty, spostrzeżenia, obserwacje – tworzące potencjalną treść kolejnych przemówień. To cenne aktywa każdego ghost-writera.

13. Pytaj o informacje zwrotną po przemówieniu. Co zagrało, co nie? Czy czas był odpowiedni? Jak miejsce? W trakcie przemówienia czytaj twoich słuchaczy. Zapytaj ich grzecznie – jak było.

14. Pisz, słuchaj. Słuchaj i pisz. Bądź cierpliwy. Bądź nieszablonowy. Sam przemawiaj, nawet jak tylko częściej piszesz.

15. Czytaj dobre przemówienia. Rób notatki. Wyciągaj wnioski. Słuchaj dobrych tekstów muzycznych. Czytaj poezję. Czytaj gazety. Orientuj się i ćwicz swój styl!

Jeżeli pomogłem ci, postaw mi kawę:

Autor:

Łukasz Zając – ekspert PR, socjolog i twórca wielu wydarzeń społeczno-biznesowych. Specjalizuje się w kilku obszarach: komunikacji korporacyjnej, digital PR, cyberbezpieczeństwie i zarządzaniu kryzysowym. Autor książki „Po co jest PR?”.

Członek Polskiego Stowarzyszenia Public Relations oraz TREND HOUSE. Pracuje z dużymi firmami i administracją rządową. Wspiera komunikację firm podczas transformacji energetycznej. Absolwent socjologii w Akademii Górniczo-Hutniczej, WSE im. Ks. J. Tischnera; studiów podyplomowych Total Design Management, kursu International Academy of Public Affairs i uczestnik Kursu kreatywnego pisania w PAN. Zainteresowania: przemysły kreatywne (w tym rozrywka), infrastruktura krytyczna, ochrona środowiska, urbanistyka, rolnictwo i bezpieczeństwo narodowe.

Zobacz także: baza klasycznych przemówień: http://muzeumprzemowien.pl

Skrócona wersja w 15 punktach

Zanim wypowiesz słowa, obserwuj otoczenie i przygotuj się.

PAMIĘTAJ. Piszesz dla ludzi! Zanim przekonasz świat do swojej wizji, zrozum, jak wygląda otaczający cię świat.

 Mówisz do drugiej osoby. Słuchacz jest zawsze w kontekście czasu, miejsca, okoliczności. Znajomość słuchaczy to klucz.

W 15 punktach podkreślę kluczowe aspekty pisania przemówienia.

1. Cel przemówienia. Dowiedz się, czy to laudacja, przemowa edukacyjna czy inna okoliczność. Zbuduj empatyczne podejście.

2. Słuchacze. Pierwsze 2-3 minuty są kluczowe. Jak przyciągniesz ich uwagę?

3. Poznaj słuchaczy. Orientuj się, kto będzie na wydarzeniu i zastosuj dystrybucję szacunku.

4. Temat przemówienia. Unikaj szczegółowości i branżowego slangu. Złap odpowiedni dystans.

5. Pokaż to! Użyj pomocy, prezentacji, muzyki. Osobista prezencja ma znaczenie.

6. Wymyśl przyczepne porównania, zdania, bon moty. Co zapamiętają słuchacze?

7. Pisz z zegarkiem. Ogranicz czas przemówienia. Miej plan B na skrócenie czasu.

8. Odwrócona piramida informacji. Zaczynaj od najważniejszych faktów.

9. Redaguj napisane przemówienie. Czytaj je na głos, podkreśl najważniejsze fragmenty.

10. Testuj na osobach spoza środowiska pracy. Nie bój się krytyki.

11. Obserwuj osobę, dla której piszesz. Znajomość jej charakteru to kluczowa wiedza.

12. Przygotuj wiele wersji przemówienia. Archiwum przemówień to bank pomysłów.

13. Zbieraj informacje zwrotne po przemówieniu. Czy czas był odpowiedni? Jakie miejsce?

14. Pisz i słuchaj. Bądź cierpliwy i nieszablonowy.

15. Czytaj dobre przemówienia, rób notatki. Ćwicz swój styl!

Sztuka pisania przemówień to sztuka obserwacji, empatii i precyzji. Zdobądź umiejętności, by twoje słowa miały wpływ na historię!