Dzielnica Stara Ochota ma sporo ciekawych kamienic w stylu modernizmu.

W latach 1918-1939 – Polska architektura przechodziła znaczące przemiany, odbijając zarówno międzynarodowe trendy, jak i lokalne aspiracje.

Komentarz do fotografii: Architektura modernistyczna w Warszawie – Stara Ochota. Wybrane zdjęcia. Zwracałem uwagę na modernizm.

Polecam zwiedzieć ten fragment Warszawy – szczególnie kwartał pomiędzy ul. Bitwy Warszawskiej 1920, Grójecką, Kopińską i Szczęśliwicką.

Okres międzywojenny w Polsce (1918-1939) to czas intensywnego rozwoju w dziedzinie architektury, który był ściśle związany z odbudową kraju i formowaniem nowoczesnej tożsamości narodowej po latach zaborów. W tym czasie Polska architektura przechodziła znaczące przemiany, odbijając zarówno międzynarodowe trendy, jak i lokalne aspiracje.

Wpływ międzynarodowego modernizmu, szczególnie szkoły Bauhaus i tzw. Międzynarodowy Styl, był widoczny w dążeniu do prostoty form, funkcjonalności oraz użyciu nowych materiałów i technologii. Architekci tacy jak Le Corbusier czy Walter Gropius wywarli wpływ na polskich projektantów, którzy zaczęli eksperymentować z betonem, stalą i szkłem, tworząc budynki o czystych liniach i otwartych przestrzeniach.

W Polsce, w Warszawie widoczne było to w pracach takich architektów jak Bohdan Lachert, Szymon Syrkus, czy Helena i Szymon Syrkusowie, którzy promowali funkcjonalizm i nowoczesne planowanie przestrzenne. Budynki często cechowały się prostotą formy, brakiem zbędnej dekoracji, zastosowaniem dużych przeszkleń oraz otwartymi przestrzeniami wewnętrznymi.

Modernizm w architekturze okresu międzywojennego (1918-1939) w Polsce charakteryzuje się kilkoma kluczowymi cechami, które odzwierciedlały zarówno międzynarodowe trendy, jak i specyficzne lokalne potrzeby odbudowy i modernizacji kraju po latach zaborów. Oto główne charakterystyki tego okresu:

1. Funkcjonalizm

Architektura modernistyczna kładła nacisk na funkcjonalność i użyteczność budynków. Odrzucano zbędne ozdoby na rzecz prostoty i ekonomii formy, co miało odpowiadać konkretnym potrzebom użytkowników. Ważne były przemyślane rozwiązania przestrzenne, które poprawiały jakość życia mieszkańców. Przykładem takiego podejścia jest osiedle mieszkaniowe na warszawskim Żoliborzu, projektowane przez Bohdana Lacherta i Józefa Szanajcę.

2. Nowoczesne materiały i technologie

Modernistyczni architekci chętnie wykorzystywali nowe materiały budowlane, takie jak beton, stal i szkło. Umożliwiały one realizację awangardowych koncepcji, w tym dużych przeszkleń i płaskich dachów, co było wcześniej trudne do osiągnięcia.

3. Międzynarodowe wpływy

Polski modernizm czerpał z dorobku międzynarodowych ruchów modernistycznych, adaptując idee Bauhausu, konstruktywizmu do lokalnych warunków. Polscy architekci, tacy jak Szymon Syrkus czy Helena Syrkusowa, byli aktywni w międzynarodowym ruchu CIAM (Congrès Internationaux d’Architecture Moderne), który promował idee urbanistyczne i architektoniczne modernizmu.

4. Eksperymenty z formą i przestrzenią

Modernistyczna architektura międzywojenna charakteryzowała się eksperymentowaniem z formą przestrzenną. Architekci projektowali innowacyjne rozwiązania przestrzenne, które miały na celu maksymalizację światła naturalnego, wentylacji oraz funkcjonalnego wykorzystania każdego metra kwadratowego.

Podstawowe cechy architektury modernistycznej obejmują:

• funkcjonalność i minimalistyczny design;
• geometryczne, kubiczne i abstrakcyjne kształty o wizualnie lekkich bryłach;
• jednolite, płaskie elewacje bez dodatkowych ozdób czy ornamentów;
• konstrukcje stalowe i żeliwne, oraz budowę na żelbetowych słupach;
• duże, przeszklone ściany z rozległymi oknami;
• przeszklone klatki schodowe.
• płaskie dachy;

Twórcy polskiego modernizmu:

1. Barbara Brukalska – współtwórczyni funkcjonalistycznego osiedla na warszawskim Żoliborzu.
2. Stanisław Brukalski – współpracownik i mąż Barbary, razem z nią projektował modernistyczne osiedla mieszkaniowe.
3. Bohdan Lachert – współzałożyciel grupy artystycznej Praesens, twórca wielu modernistycznych budynków w Warszawie.
4. Józef Szanajca – partner Lacherta, z którym wspólnie projektował osiedle Żoliborz.
5. Szymon Syrkus – ważna postać w ruchu CIAM, promujący modernistyczne idee w urbanistyce i architekturze.
6. Helena Syrkusowa – żona Szymona, aktywnie uczestniczyła w projektowaniu i teoretyzowaniu nowoczesnej architektury.
7. Edgar Norwerth – znany z projektowania nowatorskich budynków użyteczności publicznej.
8. Karol Szymanowski – projektant charakteryzujący się modernistycznym podejściem do formy i funkcji.
9. Czesław Przybylski – znany z funkcjonalistycznych projektów osiedli mieszkaniowych.
10. Zbigniew Ihnatowicz – architekt i urbanista, który wprowadzał modernistyczne koncepcje w projektach mieszkalnych.
11. Jan Koszczyc Witkiewicz – twórca wielu funkcjonalnych budynków w stylu modernistycznym.
12. Lech Niemojewski – architekt i teoretyk, ważna postać w rozwijaniu nowoczesnych koncepcji mieszkaniowych.
13. Franciszek Krzywda-Polkowski – znany z innowacyjnego podejścia do projektowania przestrzeni publicznych i komercyjnych.
14. Maciej Nowicki – jego prace charakteryzują się oryginalnością i nowoczesnym traktowaniem przestrzeni.
15. Tadeusz Tołwiński – aktywny teoretyk i praktyk, wpłynął na kształtowanie się polskiego modernizmu.
16. Lucjan Korngold – jeden z pionierów modernizmu, twórca wielu nowatorskich projektów zarówno w Polsce, jak i później w Brazylii.
17. Witold Minkiewicz – znany z projektowania modernistycznych budynków użyteczności publicznej.
18. Juliusz Żórawski – architekt i urbanista, który wprowadzał nowoczesne rozwiązania w projektach urbanistycznych.
19. Oskar Hansen – choć bardziej aktywny po wojnie, już w latach 30. wprowadzał innowacyjne idee w projektowaniu.
20. Marian Lalewicz – projektant i teoretyk, który miał wpływ na rozwój modernistycznej architektury w Polsce.

Zobacz także: